Το Φαράγγι του Λουσίου

Ο Λούσιος, όπως αποκαλύπτει και το όνομά του, θεωρείτο το ποτάμι όπου οι νύμφες Θεισόα, Νέδα και Αγνώ έλουσαν το νεογέννητο Δία. Οι πηγές του βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 1000μ. στην περιοχή της Καρκαλούς και εκρέει στον Αλφειό μετά από μια πορεία 25χλμ., κοντά στην Καρύταινα. Μετά τα πρώτα 8χλμ. όπου ρέει σε επίπεδο και ομαλό έδαφος, διαμορφώνει στο πέρασμά του ένα από τα ομορφότερα φαράγγια της Πελοποννήσου που το ύψος του ξεπερνά τα 300 μέτρα. Το φαράγγι εκτός από τη σπάνια φυσική του ομορφιά, έχει μακραίωνη ιστορία και έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα. Ξεκινώντας από τη Δημητσάνα και ακολουθώντας τα παλιά μονοπάτια, εκτός από τα γεφύρια, τα ασκηταριά και τις εκκλησίες λαξεμένες στους βράχους που υψώνονται πάνω από τις όχθες του, συναντούμε δυο σημαντικότατα ιστορικά μοναστήρια. Την Παλαιά Μονή Φιλοσόφου, που ιδρύθηκε το 967 μ.Χ. και που ο λαός αποκαλεί Κρυφό Σχολειό και τη Νέα Μονή Φιλοσόφου στη δεξιά παρόχθια πλευρά του ποταμού και σε απόσταση περίπου 600 μέτρα μεταξύ τους.

Στην απέναντι πλευρά βρίσκεται η Μονή Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου του 12ου αιώνα, γαντζωμένη σ’ ένα κατακόρυφο βράχο 200 μέτρα πάνω από την κοίτη του ποταμού. Σ΄αυτά τα ιστορικά μοναστήρια οφείλεται ο χαρακτηρισμός της περιοχής ως Άγιο Όρος της Πελοποννήσου. Παρά το μικρό του μήκος ο Λούσιος έχει μεγάλο και ορμητικό όγκο νερών την τεράστια δύναμη των οποίων εκμεταλλεύονταν οι κάτοικοι κατά την προβιομηχανική εποχή κυρίως για την λειτουργεία νερόμυλων, αλευρόμυλων, νεροτριβών, βυρσοδεψείων και μπαρουτόμυλων.

Οι 14 μπαρουτόμυλοι της Δημητσάνας, που λειτουργούσαν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του ΄21, τροφοδοτούσαν ακατάπαυστα τους μαχητές της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας. Εξ΄ ου και οι εκφράσεις Δημητσανίτης μπαρουτάς και δημητσανίτικο μπαρούτι. Εξαιρετική παρουσίαση όλων αυτών των δραστηριοτήτων μπορεί να δει κανείς στο υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στην πηγή του Αη-Γιάννη.

Η χλωρίδα και η πανίδα του φαραγγιού είναι εντυπωσιακή. Στις όχθες του ποταμού φύονται υδροχαρή φυτά ενώ την άνοιξη το φαράγγι χρωματίζεται από μια απίστευτη ποικιλία αγριολούλουδων. Αξίζει να σημειωθεί ότι αναπτύσσονται περισσότερα από 55 είδη ορχιδέας. Στο φαράγγι ζουν επίσης περισσότερα από 34 είδη θηλαστικών και τα βράχια του αποτελούν εξαιρετικό βιότοπο για πολλές ποικιλίες ερπετών. Η ορνιθοπανίδα του φαραγγιού αριθμεί περισσότερα από 75 είδη μεταξύ των οποίων μεγάλα αρπακτικά όπως ο φιδαετός και η γερακίνα αλλά και τσαλαπετεινοί και αηδόνια. Από τα πολυάριθμα είδη ψαριών του ποταμού, αξίζει να αναφέρουμε ότι η κοινή ευρωπαϊκή πέστροφα απαντάται πλέον μόνο στο Λούσιο και στον Ερύμανθο, απειλείται όμως από την κατασκευή φραγμάτων και την παράνομη αλιεία.

Η ομορφιά του τοπίου με την οργιώδη βλάστηση, τα πέτρινα γεφύρια,οι πηγές που σκάνε μέσα από τα πλατάνια και τα πανέμορφα γλυπτά που σχηματίζουν οι σμιλεμένοι από το νερό βράχοι, τα εντυπωσιακά περάσματα και τα πεντακάθαρα και πολύ κρύα νερά κάνουν τη διαδρομή rafting Λούσιος-Αλφειός τη δημοφιλέστερη στην Ελλάδα.Λίγο πιο κάτω και κοντά στον οικισμό Ατσίχολος στις όχθες του ποταμού βρέθηκαν τα ερείπια της αρχαίας Γόρτυνας. Στη Γόρτυνα υπήρχε Ιερό του Ασκληπιού στο οποίο, όπως αναφέρει ο Παυσανίας, υπήρχαν τα αγάλματα του Ασκληπιού και της Υγείας, έργα του γλύπτη Σκόπα. Ο ναός είναι δωρικός περίπτερος και χρονολογείται στα τέλη του 5ου ή στις αρχές του 4ου αι.πΧ. Σώζονται επίσης, ο περίβολος καθώς και πύλες και πύργοι της οχυρωματικής ακρόπολης της πόλης.